ตัวต้านทานปรับค่าได้ Variable Value Resistor

 ตัวต้านทาน (Resistor) คือะไร??

    ตัวต้านทานคือ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีหน้าที่ต้านทานกระแสไฟฟ้าในวงจร เป็นอุปกรณ์ที่ใช้งานมากที่สุด สามารถนำไปใช้ได้ทั้งกระแสตรง และกระแสสลับ ส่วนการต้านทานของกระแสจะมากหรือน้อยจะขึ้นอยู่กับค่าของตัวต้านทาน ถ้าค่าความต้านทานน้อยก็ต้านกระแสได้น้อย ถ้าความต้านทานมากก็ต้านกระแสได้มาก

หน่วยของตัวต้านทาน

    ค่าที่อ่านของความต้านทานมีหน่วยเป็น โอห์ม (Ohm) มีสัญลักษณ์(Ω)

1. ชนิดของตัวต้านทาน

            ตัวต้านทานสามารถแบ่งออกเป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ คือ

       1.1     ตัวต้านทานแบบค่าคงที่      >>คลิก<<

       1.2    ตัวต้านทานแบบปรับค่าได้ 

        1.2    ตัวต้านทานแบบปรับค่าได้

                ตัวต้านทานแบบปรับค่าได้มีความหมายตรงตัวเลยครับคือ ตัวต้านทานที่สามารถปรับปลี่ยนค่าได้ในตัวของมันเอง โดยจะมีค่าความต้านทานตามที่กำหนดไว้บนตัวอุปกรณ์ ซึ่งตัวต้านทานแบบรับค่าได้แบ่งออก 3 ประเภทใหญ่ด้วยกันคือ

        1.     ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าได้โดยอาศัยกลไก

        2.    ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าโดยใช้ความร้อน

        3.    ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าโดยใช้แสง

    ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าได้โดยอาศัยกลไก

        ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าได้โดยอาศัยกลไก มี 2 แบบได้แก่ รีโอสตัต (Rheostat) และ โพเทนชิโอมิเตอร์ (Potentiometer)

        ตัวต้านทานเปลี่ยนค่าได้ขนิด รีโอสตัต (Rheostat) มี 2 ขั้ว A และ B โครงสร้างภายในของรีโอสตัสปลายด้านหนึ่งของผิวสัมผัสจะต่อขั้วออกมา ในขณะอีกด้านหนึ่งจะต่อเข้ากัยคันกรีดที่เคลื่อนที่ไปตามผิวสัมผัส เมื่อคันกรีดเคลื่อนที่ออกห่างไปจากที่บริเวณส่วนขั้วที่ต่ออยู่จะทำให้ความต้านทานมีค่าเพิ่มขึ้น ถ้าคันกรีดเคลื่อนที่เข้าใกล้ส่วยปลายที่มีขั้วที่ต่ออยู่จะทำให้ความต้านทานมีค่าน้อยลง

        รีโอสตัตมีลักษณะรูปร่าง และขนาดที่แตกต่างกันตามลักษณะการใช้งาน บางชนิดออกแบบให้มีการเคลื่อนที่ให้เปลี่ยนค่าความต้านทานเป็นแนวตรงในขณะที่บางชนิดจะใช้การเคลื่อนที่เป็นวงกลม อุปกรณ์ที่นำมาใช้เป็นตัวต้านทานภายในตัวรีโอสตัตมีหลายชนิด แต่ที่ได้รับความนิยมจะใช้เป็นไวร์วาวด์ และแถบคาร์บอน

        โพเทนชิโอมิเตอร์ มี 3 ขั้ว A, B และ C ซึงบางครั้งนิยมเรียกอุปกรณ์ชนิดนี้ว่า พอต (POT) ความแตกต่างระหว่างโพเทนชิโอมิเตอร์และรีโอสตัต คือจำนวนขาที่ใช้งาน และการต่อใช้งานของโพเทนชิโอมิเตอร์สามารถต่อได้ 3 แบบ ได้แก่ 

            1. ระหว่าง A และ B 

            2. ระหว่าง B และ C

            3. ระหว่าง A และ C

        ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าตามความร้อน  >คลิก<

     คือ ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าตามอุณหภูมิ คือตัวต้านทานชนิดหนึ่งที่สามารถเปลี่ยนค่าความต้านทานได้โดยอาศัยหลักการให้พลังงานความร้อน ซึ่งอุปกรณ์ชนิดนี้มีชื่อว่า เทอมิสเตอร์ (Thermistor)โดยคาความต้านทานของตัวมันจะเพิ่มหรือลด เมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้นหรือลดลง

        ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าโดยใช้แสง  >คลิก<

    คือ ตัวต้านทานชนิดเปลี่ยนค่าตามแสง คือตัวต้านทานชนิดพิเศษ โดยจะปรับเปลี่ยนค่าความต้านทานตามแสงสว่างที่มากระทบที่ตัวอุปกรณ์ อุปกรณ์ชนิดนี้เรียกว่าโฟโตริซิสเตอร์ ( Photo resistor ) มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Light - Dependent Resistor ( LDR )

อ้างอิงแหล่งข้อมูล:

 **หนังสือเรียนวิชางานไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ รหัส 3100-0003  มงคล พรหมเทศ, ณรงค์ชัย กล่มสมุทร